Het Koninklijk weeshuis in Buren is in 1613 gesticht door prinses Maria van Nassau, dochter van prins Willem van Oranje en Anna van Egmond, gravin van Buren. Zij stelde hiervoor goederen en fondsen beschikbaar ter waarde van tweeëndertigduizend gulden.
Op de toegangspoort van het museum staat: Maria van Nassau; geboren princesse van Oranje, Gravinne Douairière van Hohenlohe, heeft dit weeshuis gefundeerd anno 1613. Tot 1952 deed het gebouw dienst als weeshuis voor protestante kinderen uit het graafschap Buren, Leerdam en de baronie van Acquoy en IJsselstein. Daarna werden er tot 1971 voogdijkinderen opgevangen.
Sinds 1972 is het Museum der Koninklijke Marechaussee er gevestigd. Dit is dus een jubileumjaar van het museum. René Parijs (61) viert dit jaar zijn eerste lustrum als directeur. Hij is in 2017 aangetreden in deze functie.
Parijs noemt het Weeshuis ‘het mooiste onderkomen van Buren’. “Het Weeshuis is drie keer koninklijk: 1. Het is nog steeds in eigendom van de koning en koningin, die graaf en gravin van Buren zijn. 2. Het biedt onderkomen aan de museumcollectie van de Marechaussee en 3. Het is onderdeel van de stichting Koninklijke Defensiemusea.”
Het team van het Marechausseemuseum heeft in juni het vijftigjarig jubileum spectaculair gevierd met muziekoptredens van echte marechaussees en met behulp hightech apparatuur en overvaltechnieken laten zien waar 200 jaar Koninklijke Marechaussee voor staat. “Dat hebben we mede gedaan voor onze naamsbekendheid,” licht Parijs toe. “En ook als ‘goede buur’. Vijf jaar geleden vonden de buren dat nog best lastig.”
Vijf jaar diplomatie heeft een goede verstandhouding opgeleverd met de ondernemersvereniging en de buurtvereniging BV Buren. “Sinds kort hebben we ook het Toeristisch Informatie Punt binnen onze muren. Dat is gekoppeld aan het Bureau voor Toerisme. We geven zeven dagen per week tips aan bezoekers van het stadje Buren om vanaf het Weeshuis alle high lights te bezoeken, waaronder de molen, de kerk en een wandeling langs een dertigtal historische plekken in Buren.” Het blijkt zijn vruchten af te werpen.
De directeur tracht uiteraard ook de bezoekers aan het TIP te verleiden om ‘zijn’ museum te bezoeken. “We geven ook info over alle andere dingen die in Buren te doen zijn, zoals horeca en het Plantsoen waar het voormalige kasteel van Buren heeft gestaan.”
Buren heeft zich aangemeld bij de Open Monumenten Dagen. Dat heeft het team van het Marechausseemuseum gedaan in samenwerking met de BV Buren. “Nu liften we mee met de landelijke communicatie om in het weekend van 10 en 11 september van dit jaar ruchtbaarheid te geven aan de Open Dagen van de molen Prins van Oranje, de Lambertuskerk, Museum Buren en Oranje en het Museum der Koninklijke Marechaussee. Dan kan iedere bezoeker gratis in deze monumenten en musea.”
De Burense organisatiecomités mogen daar zelf hun eigen programma bij bedenken. Er zijn 400 plaatsen die daarbij zijn aangesloten. De directeur is blij dat het Weeshuis daardoor weer beter op de kaart komt te staan. “Onze vindbaarheid vraagt veel tijd. We doen er alles aan. Daarbij moeten we ons ook realiseren waarom mensen Buren bezoeken. We zijn zijn als Oranjestadje een soort Openlucht Museum. Het is hier autoluw en mensen kunnen er gratis parkeren. We ontsluiten hier binnen de wallen het Oranje-verhaal. Dat moeten we meer uitdragen.”
Anna van Egmond, vooral bekend als Anna gravin van Buren, en Willem de Zwijger zijn getrouwd in de Lambertuskerk, met de prachtige toren van architect Pasqualini. Uit dit huwelijk is Maria van Nassau geboren. Zij is de stichteres van het Weeshuis. Zij gaf opdracht om op de resten van een klooster de bouw van een weeshuis te realiseren. Voor de bouw van het weeshuis kon prinses Maria de hand leggen op een terrein waar het in 1420 door heer Willem van Buren gestichte Franciscanessenklooster van St. Barbara had gestaan. Dit was bij de grote brand in 1575 verwoest.
“Maria ligt in een praalgraf in de Lambertuskerk in de binnenstad van Buren,” zegt Parijs. “Dat maakt Buren tot dé Oranjestad van Nederland. En dat verbindt ons met de Oranjes. Ik vind het ook bijzonder dat het Weeshuis al die jaren heeft doorstaan. Door het goede onderhoud is het gebouw in een puike conditie. Ik voel me een gezegend mens dat ik hier mag werken.”
Auteur: Arno voor de Poorte | SRC